Το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου
Ο πνευμονιόκοκκος είναι μία από τις συχνότερες αιτίες της πνευμονίας, και μάλιστα στην πιο σοβαρή μορφή της. Καθώς οι επιπλοκές τις οποίες μπορεί να προκαλέσει είναι σοβαρές, ο προληπτικός εμβολιασμός είναι η ορθότερη αντιμετώπιση.
Ο πνευμονιόκοκκος είναι η πιο κοινή αιτία εξωνοσοκομειακής μικροβιακής πνευμονίας. Ο αλκοολισμός, το άσθμα, η HIV λοίμωξη, η σπληνεκτομή, η δρεπανοκυτταρική αναιμία και οι αιματολογικές διαταραχές είναι κάποιοι προδιαθεσικοί παράγοντες.
Ο πνευμονιόκοκκος είναι κοινό μικρόβιο που αποικίζει το ρινοφάρυγγα και μεταδίδεται με άμεση επαφή των αναπνευστικών εκροών από ασθενείς και υγιείς φορείς του μικροβίου. Στην χώρα μας, το 40-60% των παιδιών που πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό είναι φορείς του μικροβίου και είναι ο βασικός πληθυσμός που μεταδίδει το μικρόβιο στην κοινότητα. Αν το μικρόβιο εξαπλωθεί στους μήνιγγες, στο μέσο ους ή στο κατώτερο αναπνευστικό σύστημα εκδηλώνεται η νόσος ( μηνιγγίτιδα, ωτίτιδα, πνευμονία, εμπύημα ) . Η είσοδος του μικροβίου στο αίμα (διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσος) εκδηλώνεται με σοβαρά συμπτώματα που σχετίζονται με τη βακτηριαιμία και πιθανώς με σήψη (ιδιαίτερα σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή).
Ο πνευμονιόκοκκος είναι ένα παθογόνο μικρόβιο που προκαλεί μεγάλη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Η θνητότητα από πνευμονιοκοκκική λοίμωξη είναι μεγαλύτερη σε όσους είναι άνω των 65 ετών, σε όσους πάσχουν από ορισμένες παθήσεις (αναφέρονται πιο κάτω) και στους καπνιστές.
Ένα επιπλέον στοιχείο που επιβαρύνει τα περιστατικά που προσβάλλονται από πνευμονιόκοκκο είναι πως το μικρόβιο αυτό παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα, παρουσιάζει σημαντική αντοχή στα ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά, δηλαδή δεν υποχωρεί σε όλες τις περιπτώσεις μετά τη χορήγηση αντιβιοτικών, γεγονός που σχετίζεται με την κατάχρηση αντιβιοτικών τα προηγούμενα χρόνια.
Ποιοί πρέπει να εμβολιαστούν;
- βρέφη και νήπια
- άτομα άνω των 65 ετών
- όσοι πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή άσθμα
- όσοι πάσχουν από χρόνια ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια
- όσοι έχουν διαγνωσθεί με κίρρωση του ήπατος
- όσοι πάσχουν από καρδιαγγειακές παθήσεις
- όσοι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη
- όσοι πάσχουν από δρεπανοκυτταρική αναιμία
- όσοι έχουν πραγματοποιήσει σπληνεκτομή
- όσοι πάσχουν από αυτοάνοσο νόσημα
- όσοι πάσχουν από HIV λοίμωξη
- όσοι έχουν διαγνωσθεί με κακοήθεια
- όσοι λαμβάνουν μακροχρόνια θεραπεία με κορτιζόνη
- όσοι έχουν πραγματοποιήσει μεταμόσχευση
- όσοι ανήκουν στην κατηγορία των καπνιστών
Πότε δεν ενδείκνυται η χορήγησή του;
Το εμβόλιο πνευμονιόκοκκου δεν θα πρέπει να πραγματοποιείται στις εξής περιπτώσεις :
- όταν υπάρχει γνωστή ευαισθησία σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου
- όταν το άτομο βρίσκεται σε εμπύρετη κατάσταση
- όταν έχει σημειωθεί σοβαρή τοπική αντίδραση σε προηγούμενη δόση
- Το PCV13 κατά την περίοδο της κύησης και της γαλουχίας
- Το PPSV23 κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης
Τύποι εμβολίων
Υπάρχουν 2 τύποι εμβολίων κατά του πνευμονιόκοκκου. Αυτά περιέχουν αντιγόνα που δημιουργούν αντισώματα για τα μικρόβια του πνευμονιόκοκκου. Το ένα δημιουργεί αντισώματα έναντι 13 ( PCV13-Prevenar 13 και γίνεται σε μια μόνο δόση) και το άλλο έναντι 23 στελεχών του πνευμονιόκοκκου (PPSV23-Pneumo 23 και μπορεί να χορηγηθεί δύο φορές, κατά την κρίση του θεράποντος ιατρού). Συγκεκριμένα:
|
Μετά τη χορήγησή του ο οργανισμός χρειάζεται περίπου 2 εβδομάδες για να αναπτύξει επαρκή αντισώματα. Ο γιατρός θα κρίνει με βάση το ιστορικό εμβολιασμού, την ηλικία και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του ατόμου ποιο σχήμα εμβολιασμού θα πρέπει αν ακολουθηθεί. Το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου εντάσσεται στο σύστημα εθνικού εμβολιασμού, συνταγογραφείται και η πραγματοποίησή του γίνεται δωρεάν στα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Παρενέργειες
Οι παρενέργειες που ενδέχεται να προκύψουν από τη χορήγηση του εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου είναι ήπιας έντασης και υποχωρούν σε μικρό χρονικό διάστημα. Οι πιο συχνά αναφερόμενες παρενέργειες είναι τοπικού χαρακτήρα, όπως οίδημα, ερυθρότητα και ευαισθησία στο σημείο που πραγματοποιήθηκε η ένεση. Σπανιότερα αναφέρονται συστηματικές παρενέργειες όπως πυρετός, διάρροια, κεφαλαλγία, εξάνθημα,εμετός, αρθραλγία, μυαλγίες και αίσθημα κόπωσης.
Πότε δεν ενδείκνυται η χορήγησή του;
Το εμβόλιο πνευμονιόκοκκου δεν θα πρέπει να πραγματοποιείται στις εξής περιπτώσεις :
- όταν υπάρχει γνωστή ευαισθησία σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου
- όταν το άτομο βρίσκεται σε εμπύρετη κατάσταση
- όταν έχει σημειωθεί σοβαρή τοπική αντίδραση σε προηγούμενη δόση
- Το PCV13 κατά την περίοδο της κύησης και της γαλουχίας
- Το PPSV23 κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης
Γιατί είναι σημαντικό το εμβόλιο πνευμονιόκοκκου;
Η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία. Το εμβόλιο πνευμονιόκοκκου όπως και όλα τα άλλα εμβόλια αποτελούν τον ασφαλέστερο και αποτελεσματικότερο τρόπο ελέγχου των λοιμωδών ασθενειών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως κάποιες δεκαετίες πριν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων πέθαιναν από ασθένειες που σήμερα χάρη στην ανακάλυψη των εμβολίων έχουν εκλείψει. Όσον αφορά τις πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις που προλαμβάνει το συγκεκριμένο εμβόλιο, εκτός από την ταλαιπωρία που προκαλούν στον ασθενή, απαιτούν νοσηλεία, μεγάλο χρονικό διάστημα ανάρρωσης και οι επιπλοκές που ενδέχεται να προκύψουν μπορεί να αποβούν μοιραίες και να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο.
Εμβολιαζόμαστε λοιπόν και θωρακιζόμαστε!!